Misja i zasady funkcjonowania

MUZEUM UNIWERSYTECKIE na wzór podobnych instytucji na świecie łączy funkcje reprezentacyjne z muzealnymi, naukowymi i dydaktycznymi. Z racji stosunkowo krótkiej historii UMK, nie ogranicza się wyłącznie do dokumentowania dziejów i dorobku toruńskiej Almae Matris, ale stara się być instytucją propagującą kulturę i sztukę narodową i światową, a także służącą do celów dydaktycznych. Dlatego nazwa: Muzeum Uniwersyteckie w Toruniu, zamiast: Muzeum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Funkcje wystawowe i naukowe są nierozłączne dla każdej uniwersyteckiej placówki muzealnej w Polsce i na świecie, posiadającej zbiory o wartości historycznej i badawczej. Obowiązki i cele działalności Muzeum nazywamy misją Muzeum.

Misja Muzeum realizowana jest w formie wystaw stałych i wystaw czasowych oraz poprzez działalność naukową i dydaktyczną. Stałe wystawy prezentuje podstawowe kolekcje MU: świadectwa i pamiątki związane z historią UMK: togi rektorskie i insygnia władzy rektorskiej, a także portrety rektorów. Wystawa ta zorganizowana została w Sali Rektorów na parterze budynku. Druga wystawa to malarstwo polskich artystów tworzących na emigracji w Wielkiej Brytanii w XX wieku. Płótna i rzeźby pokazywane są na klatce schodowej oraz w głównej Sali muzealnej na I. piętrze budynku.

Wystawy czasowe zaprezentują najcenniejsze zbiory własne oraz innych instytucji. Pokazywane są w trzech amfiladowo łączonych salach na I. piętrze.

Misja Muzeum wypełnia następujące funkcje:

a. funkcja reprezentacyjna wynika z faktu lokalizacji Muzeum w zabytkowym budynku, w pomieszczeniach sąsiadujących z gabinetem reprezentacyjnym J. M. Rektora i Rady Uczelni. W przyszłości funkcje reprezentacyjne Muzeum powinny być wykorzystywane do celów promocyjnych Uniwersytetu;

b. funkcja muzealna to gromadzenie, opracowywanie i udostępnianie (w formie wystaw i dla potrzeb popularyzacji zbiorów w innych muzeach) dzieł sztuki i przedmiotów kultury materialnej. Zakres gromadzonych zbiorów związany jest z możliwościami finansowymi Muzeum; kierunki określone są tradycją i historią UMK (zbiory związane z Wilnem i Toruniem) oraz osiągnięciami w budowaniu unikatowych kolekcji w przeszłości (sztuka polska na świecie w XX wieku). Poza cennymi darami, które mogą mieć charakter przypadkowy i różną wartość, ale stanowią bardzo cenny materiał badawczy i dydaktyczny, Muzeum skupia się na budowaniu zasobu unikatowego, który w przyszłości pozwoli na organizowanie wystaw własnych oraz kształcenie fachowców w dziedzinach pomijanych w innych ośrodkach naukowych w Polsce i na świecie. Tym unikatowym zasobem jest dokumentacja polskiego życia artystycznego na świecie: dzieła sztuki, archiwa, pamiątki, przedmioty kultury materialnej, nagrania itp.

c. funkcja naukowa Muzeum Uniwersyteckie jest instytucją wspomagającą działalność naukową uczelni. Muzeum prowadzi badania naukowe samodzielnie: dotyczą one badań historycznych w zakresie dokumentowania polskiego życia artystycznego na świecie, biografii artystów i szkół artystycznych, proweniencyjnych, atrybucyjnych, opracowywania zbiorów, popularyzowania wyników w formie wystąpień naukowych, publikacji itd. jest to rola pracowników Muzeum oraz osób funkcjonujących w ramach muzealnych grantów badawczych. Z drugiej strony, materiał gromadzony w Muzeum stanowi wszechstronny warsztat do podstawowych badań naukowych dla studentów (prace magisterskie i dyplomowe) oraz pracowników naukowych UMK, dla których poszczególne obiekty w Muzeum stanowić mogą uzupełnienie studiów szerszych. Naturalnym uczestnikiem procesu badawczego powinna być kadra i studenci Wydziału Sztuk Pięknych i Wydziału Nauk Historycznych. W przyszłości Muzeum i wspomniane wydziały mogły prowadzić wspólne projekty badawcze. Muzeum inspiruje prace magisterskie i doktorskie na tematy związane ze zbiorami w nim gromadzonymi.

Do zadań Muzeum należy organizowanie wydarzeń naukowych: konferencji, seminariów oraz wykładów; także o charakterze międzyuczelnianym i międzynarodowym. Działalność naukowa realizowana jest ponadto w formie publikacji własnych (katalogi zbiorów, katalogi wystaw, opracowania historyczne i inne) oraz wspólnych z SMU.

d. funkcje dydaktyczne Muzeum uczestniczy w procesie dydaktycznym uniwersytetu. Dotyczy to zbiorów, pomieszczeń oraz pracowników. W przyszłości zajęcia dla studentów odbywać się będą w pomieszczeniach wystawowych oraz w Sali Rektorów. Już obecnie prowadzone są zajęcia dla studentów i uczniów oraz słuchaczy uniwersytetu III wieku z wykorzystaniem oryginalnych dzieł sztuki i przedmiotów zgromadzonych w Muzeum, organizowanie odczytów, wystaw i pokazów. Muzeum stało się (obok Archiwum UMK) najważniejszym ośrodkiem biorącym udział w nauczaniu i propagowaniu historii i dorobku UMK, jego wybitnych pracowników i absolwentów, oraz nauki w Wilnie i Toruniu. W Muzeum realizowane są praktyki studenckie i staże oraz ćwiczenia z zakresu muzealnictwa, konserwacji, dokumentacji naukowej, dokumentacji fotograficznej, ochrony zabytków, historii sztuki, kulturoznawstwa, historii emigracji, historii nauki i uniwersytetu itd.

Muzeum jest uniwersalną placówką muzealno-badawczą, a nie jedynie izbą pamięci o historii UMK.

Najważniejszą kolekcją tworzoną od ponad 20 lat w Muzeum jest kolekcja dzieł sztuki artystów polskich żyjących poza Polską w XX wieku.

Z racji historii i tradycji gromadzone są również dzieła sztuk plastycznych wileńskich i toruńskich malarzy i rzeźbiarzy oraz związane z działalnością wileńskich i toruńskich szkół plastycznych, zwłaszcza w kontekście rozwoju Wydziału Sztuk Pięknych UMK.

Muzeum gromadzi też przedmioty kultury materialnej związane z dziejami kultury i nauki zasługujące na trwałe zachowanie ze względu na ich wartość zabytkową, historyczną, naukową, artystyczną lub kulturalną

Ponadto, Muzeum gromadzi, dokumentuje i upowszechnia świadectwa materialnej historii nauki w Wilnie i Toruniu powstałe przed rokiem 1945, oraz w miarę możliwości starą i cenną aparaturę badawczą i sprzęt laboratoryjny używany po 1945 roku na UMK. W szczególności są to przedmioty, pamiątki osobiste, fotografie i dokumenty:

1. związane z dziejami i dorobkiem emigracji polskiej i Polonii w XX wieku, w tym dzieła sztuki, dokumenty graficzne, dźwiękowe, audiowizualne i elektroniczne, z wyjątkiem materiałów bibliotecznych, w szczególności będących częścią Narodowego Zasobu Bibliotecznego, które gromadzone są w Bibliotece Uniwersyteckiej;

2. związane z działalnością UMK oraz jej wybitnych pracowników i absolwentów lub z ważnymi wydarzeniami historycznymi, mającymi miejsce na UMK;

3. związane z nauką oraz edukacją w Toruniu, w tym stare instrumenty naukowe i dokumenty audiowizualne powstałe w mieście lub związane z jego historią przed powstaniem UMK;

4. związane z działalnością Uniwersytetu Wileńskiego oraz Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, w tym materiały dotyczące wybitnych pracowników i absolwentów UWil. USB, zwłaszcza w kontekście ich późniejszej pracy na UMK;

Do zadań Muzeum należy organizowanie ekspozycji stałych i czasowych w pomieszczeniach własnych oraz poza nimi. Także poza granicami Polski.

Wystawy mogą być trojakiego rodzaju:

  1. monograficzne lub okolicznościowe ekspozycje przygotowane przez Muzeum Uniwersyteckie w oparciu o zbiory własne lub użyczone (np. depozyty). Wystawy takie wspierają starania o pozyskiwanie nowych obiektów do Muzeum, a jednocześnie informują potencjalnych badaczy o posiadanych zbiorach. Wystawy mogą być organizowane wspólnie z innymi instytucjami lub w innych pomieszczeniach.
  2. monograficzne (dyplomowe) ekspozycje sztuki lub tematyczne przygotowane przez studentów i doktorantów Wydziału Sztuk Pięknych i Wydziału Nauk Historycznych, będące efektem ich pracy naukowej (bez względu na pochodzenie zbiorów). Także wystawy realizowane w ramach grantów ogólnopolskich.
  3. prezentacja najlepszych pod względem artystycznym lub naukowym, a zgodnych z polityką wystawienniczą Muzeum Uniwersyteckiego ekspozycji, przygotowanych przez inne ośrodki i instytucje muzealne i naukowe. Wystawy takie są nieodłącznym elementem współpracy instytucji muzealnych i poszerzają ofertę badawczą Uniwersytetu. Naturalnie, również wystawy przygotowane przez Muzeum mogą być eksponowane w innych muzeach, czy galeriach.